Wonend in het grote, historische landhuis/kasteel Dorth hebben journaliste Ellis Frans-Kapma en psycholoog dr. Niek Frans een collectie van ruim 300 schilderijen verzameld. De hoge muren in ‘Huis Dorth’ leenden zich er bij uitstek voor om (bijna) alle schilderijen op te hangen en dat gebeurde van plint tot plafond. “Het doet geen recht aan een kunstenaar om diens werk in een depot te stoppen”, aldus Ellis Frans.
De Frans & Kapma Collectie omvat schilderijen van met name Nederlandse en Belgische kunstenaars uit de periode na 1900. Gekocht zijn alleen werken die bij het echtpaar een zekere emotie opriepen, die een klik veroorzaakten. “We hadden soms het idee dat wij de kunstwerken niet uitzochten, maar omgekeerd: zij zochten ons uit om meegenomen te worden.”
Muiderkring - Kring van Dorth
Het echtpaar kocht de schilderijen in galeries, op kunstbeurzen en kunstveilingen. “Het interessantst was het echter om kunstenaars in hun atelier te bezoeken, waar bij een glas wijn over kunst en levensvragen werd gediscussieerd en vervolgens een of meerdere werken werden gekocht.”
De bedoeling van het echtpaar Frans-Kapma was om in navolging van de Muiderkring een gezelschap onder de naam Kring van Dorth op te richten, waar mensen met diverse achtergronden met elkaar van gedachten konden wisselen, samen naar muziek zouden luisteren, over kunst praten of een presentatie aanhoren. Na het overlijden van Niek Frans werd dat initiatief stilgelegd en toen Ellis Frans het weer wilde oppakken brak de pandemie uit . . .
100 belangrijkste kunstverzamelaars
De Frans & Kapma Collectie is door de Stichting Kunstweek opgenomen in de ranglijst van de honderd belangrijkste kunstverzamelingen in Nederland. In 2014 werd voor het eerst door deze stichting - die als doelstelling de promotie van beeldende kunst en beeldend kunstenaars in Nederland heeft - een dergelijke lijst opgesteld. De totale waarde van de verzamelingen die in deze top 100 zijn opgenomen, bedroeg in 2019 naar schatting ruim een half miljard euro. Jaarlijks is de lijst geactualiseerd en gepubliceerd, in 2019 voor het laatst, omdat het samenstellen ervan zeer arbeidsintensief was.
Het verzamelaarsechtpaar Frans-Kapma vond niet alleen de werken zelf interessant, maar interesseerde zich ook voor de verhalen erachter: wie is of was de kunstenaar, wat bedoelde hij/zij, hoe kijkt hij/zij naar de wereld enzovoort. Daarom is ook een uitgebreid archief (ca. 200 ordners en 500 monografieën) opgebouwd over kunstenaars en hun werk.
Frans & Kapma Foundation
De door beiden opgerichte foundation, die als een van de doelstellingen had om kunst te laten zien en niet in een depot te laten verstoffen (meer dan 90% van de kunstwerken van musea bevindt zich in depots!), is een aantal jaren na het overlijden van een der grondleggers geliquideerd, waarbij de uitgebreide collectie aquarellen van Ap Dekkers is overgedragen aan de Stichting Oude Gelderse Kerken en een aantal andere werken is geschonken aan de Stichting Nagelhout. In de loop der jaren zijn ook regelmatig schilderijen in bruikleen gegeven aan met name regionale musea.
Omdat het grote landhuis wordt verlaten en er verhuisd gaat worden naar een kleinere woning, wordt een groot deel van de collectie in fases geveild. Ellis Frans-Kapma tenslotte: “Ik hoop van harte dat anderen er net zoveel genoegen aan zullen beleven als wij. Ik blijf de mooie herinneringen aan het verzamelen, de bijzondere ontmoetingen en de kunstwerken koesteren.”